Çocuklarda Otizm
Otizm, çoğu belirtileri 3 yaşından önce başlayan, iletişimde, toplumsal etkileşimlerde bozulmaların olduğu, basmakalıp, yineleyici hareketler ve sınırlı ilgi alanlarıyla karakterize olan bir gelişimsel bozukluktur.
Otistik bir çocuğu normal gelişen bir çocuktan ayırt etmeye yarayan en önemli unsur dil gelişimindeki gecikmedir. Dil gelişimindeki gecikme konuşmanın gecikmesi, yaşına uygun olmayacak şekilde, sınırlı sayıda kelimelerle konuşma, tam bir cümle kurmada güçlük olarak tanımlanabilir.Bunlara ek olarak otistik çocuklarda sık görülen diğer belirtiler ise şunlardır: Göz kontağı kurmama veya çok kısa sürelerle göz kontağı kurma, isteklerini işaretlerle anlatma, kendisiyle iletişim kurulmasına ilgi göstermeme ve uygun karşılıklar vermeme, duygusal karşılık vermeme, kendiliğinden bir iletişimi başlatma veya sürdürme davranışının olması, ilgilerini, başarılırını başkasıyla paylaşma girişiminde bulunmama, yaşıtlarıyla uygun sosyal ilişkileri kurmama, yalnız başına oynama ya da hareket etme, oyuncaklarla amacına uygun bir biçimde oynamama (örneğin oyuncak arabayı sürmek yerine tersini çevirip tekerleklerini döndürme), ilgi alanlarının kısıtlı olması, taklit etme becerisinin olmaması, yeniliklere, değişikliklere aşırı tepkiler gösterme, basmakalıp, yineleyici hareketler yapma (örneğin el çırpma, parmak şıklatma, kendi etrafında dönüp durma…gibi)
Otizmli bir çocuğun ayırt edici özellikleri şunlar olabilir:
- Seslenildiğinde adına tepki vermemesi
- Onunla konuştuğunuzda sizi duymuyormuş gibi davranması
- Göz kontağı kurmaması yada göz kontağının sınırlı olması
- Oyuncaklarla amacına uygun oynamaması
- Kollarını kanat gibi çırpma, sallanma, nesne döndürme gibi davranışların olması
- Taklit becerilerinin sınırlı yada hiç olmaması
- İşaret etmenin olmaması
- Konuşmanın olmaması yada kalıp cümlelerle tekrarlayıcı konuşma şeklinde olması
- Yaşıtlarına ve çevresine karşı ilgisizlik
- Nesne takıntıları, objeleri sıralama davranışı
- Ritüellere bağlılık, aynılılık ve düzen takıntısı
- Kısıtlı ilgi alanı
- Anlamsız gülme veya ağlama
- Yeme ve uyku bozuklukları
- Tehlikenin farkında olmama
- Fiziksel temastan hoşlanmama
- Yalnız kalma isteme
Bu belirtilerin hepsi bir çocukta görünmeyebilir. Kişiye göre davranış şekilleri de farklılık göstermektedir. Eğer çocuğunuzda Otizmden şüpheleniyorsanız bir psikolog, çocuk nörologu yada çocuk psikiyatristine başvurmanız sürecin doğru yönetilmesi için size yardımcı olacaktır.
Otizm tanısı almış veya otistik olabileceği düşünülen bir çocukta yukarıda sayılan belirtilerin hepsinin bir arada bulunması gerekmemektedir. Yukarıda sayılanlardan en az dört belirti görüldüğü takdirde çocuğun otizmli bir birey olabileceğinden şüphe edilmeli ve gecikmeden mutlaka bir psikoloğa, çocuk nöroloğuna, çocuk psikiyatristine ve özel eğitim uzmanına danışılmalıdır.