Uzman Klinik Psikolog Kübra Türkeri
Bebekler için yaşamın ilk dönemlerinde başlayan emme davranışı dünyayı tanıma ve anlamlandırmanın bir yolu olarak görülmektedir. Doğumdan itibaren 0-6 ay ihtiyaçlarını emme yoluyla karşılamaktadır.
Çocukluk döneminde görülen sorunlardan biri parmak emme davranışı olarak tanımlanmaktadır.
Parmak emme nedenlerini sorgularken biraz geçmişe gitmek gerekmektedir. Bebekler doğumundan itibaren emme güdüsüne sahip olurlar. Meme emen bebekler, acıktıklarında parmaklarına ihtiyaç duyarlar. Daha sonra diş çıkartırken parmakları ile dişlerini kaşırlar. Gelişme döneminde sürekli parmak ve ağız temas halinde olmaktadır. Başparmak emmek bebekleri güvende hissettirdiğinden, bazıları yatıştırılmaya veya uykuya ihtiyaç duyduklarında başparmak emme alışkanlığı geliştirebilir. Fakat bu durumun 3-4 yaş ve sonrasına kadar sürmesi, normal gitmeyen bir şeylerin habercisi olmaktadır.
Parmak emme alışkanlığı, ileriki yaşlarda diş yapısını bozabilmektedir. Parmak emmek damağı etkilediği için, dişlerin sıralanmasında düzensizlikler görülebilir. Sürekli dış dünya ile temas eden ellerin ağza götürülmesi, çocuğun mikroplara maruz kalmasına da neden olur.
Psikolojik tedaviler temelde iki boyutlu yapılmaktadır. Bunlardan ilki aileye yönelik bilgilendirme esaslı yapılan destek çalışmalarıyken; ikincisi aileyle işbirliği içerisinde yürütülen davranışçı tedavilerdir.
Öncelikle aileye parmak emme davranışı ile ilgili temel bilgiler verilir. Bunun yanında aile içi dinamikler ve aile sistemini anlamaya yönelik aile görüşmesi yapılır. Aile içindeki işlevsizlikler ya da aileye yeni gelen bir kardeş durumundan kaynaklı parmak emme durumunda aileye çocuğa nasıl yaklaşımda bulunacağına ilişkin destek verilir.
Temel amaç çocuğa parmak emmeyi durdurmasını öğretmektir. Küçük adımlarla ve aileyle işbirliği kurularak yürütülür.
Aile içinde sürekli aynı alışkanlığı konu edinilerek dikkatleri çocuk üzerine çekmek, bu nedenle telaşa ve gerginliği girmek ve çözüm amacıyla çocuğu sürekli eleştirmek yanlış anne baba tutumu arasında sayılmaktadır.
Okul yaşında parmağını emme, öğretmenin uyarısı, anne babasının eleştirisi hatta arkadaşlarını alaylarına karşın bu alışkanlığını sürdürür. Bu durumda çocuğa yapılan olumlu tavsiye ve açıklamalar psikolojik açıdan uyumun sağlanması sorunun ortadan kalkmasına neden olabilir. Burada önemli olan bir gerileme belirtisi sayılan bu alışkanlığı oluşturan etkenlerin anne baba tarafından keşfedilerek ortadan kaldırılması eğer sürece eşlik eden kardeş doğumundan önce çocuğun hazırlanması kardeşin varlığına karşın çocuğun statüsünün devam edeceği ve onun yerinin ayrı olduğu konusunda çocuğun ikna edilmesi, kardeşin yardıma muhtaç olması nedeniyle elbirliğiyle ona bakma gereğine inandırılması ondaki gerginliği azaltabilmektedir.
Anne babaya parmak emmenin ilk dönemlerde zararsız bir faaliyet olduğu açıkça anlatılmalıdır. Parmak emme hastalık değil gelişim sürecinde görülen normal bir durumdur. Çocuğu vazgeçirmek adına ;parmak emmeye başlayan veya bunu alışkanlık haline getiren çocuklarda bu alışkanlığı terk etmeleri için uygun olmayan tedbirlerin cezaların uygulanması sonucu birçok uyum, davranış ve duygusal problemler ortaya çıkabilir. Parmak emmenin asıl nedenleri ortadan kalkmadıkça çocuk parmak emme davranışını sürdürmeye devam edecektir. Çocuğa uygun dinlenme, geniş ve çeşitli faaliyet olanakları oyun ortamları meşgul olmak için olanaklar sağlanmalıdır. Anne babanın bu konuda uygun olmayan davranışları düzeltilmelidir. Çocuklara bu alışkanlığından dolayı şiddet uygulanmamalı ve çocuk asla korkutulmamalıdır.
WhatsApp us