Ergenlerde Öğrenme Güçlükleri

Özel Öğrenme Güçlüğü (ÖÖG), okuma bozukluğu (disleksi), yazma bozukluğu (disgrafi) ve matematik bozukluğu (diskalkuli) olmak üzere 3 e ayrılarak incelen bir bozukluktur. ÖÖG’ye toplum içinde rastlanma olasılığı oldukça yüksektir. ÖÖG li bireyler sınıfta, meslek hayatında, özel ilişkilerinde ÖÖG lerinden dolayı, tembel, sorumsuz, düşük zekalı, algılaması yavaş yada bozuk gibi oldukça yanlış ve örseleyici biçimlerde etiketlendirilebilmektedir.

Bir bireye ÖÖG tanısı koyabilmek için ilk ve en önemli koşul zihinsel potansiyelinin (zeka puanının) 85 ve üzerinde olmasıdır. 85 ve üzeri zeka puanı ise normal ve normalin üstü bir zeka puanına işaret eder. Bu demek oluyor ki ÖÖG li bir bireyin zekası ya normaldir yada normalin üzerindedir. Öyleyse nasıl oluyor da normal veya normalin üzerinde bir zeka puanına sahip bir kişi ÖÖG tanısı alabiliyor? ÖÖG bir zeka geriliği demek değildir. ÖÖG si olan bireyler doğru, kendi durumlarına uygun olan öğretim yöntemleriyle ÖÖG si olmayan bireyler kadar ve hatta onlardan daha iyi bile öğrenebilirler.

ÖÖG nin bir türü olan okuma bozukluğunda (disleksi) kişi yaşı, zeka durumu ve aldığı akademik eğitim göz önünde bulundurulduğunda beklenenin altında bir okuma hızına sahiptir. Kişi yavaş okur, okurken harfleri karıştırabilir( örneğin, b’yi d, s’yi ş, c’yi ç gibi), tersten okuyabilir(örneğin, ‘kitap’ yerine ‘patik’ okumak şeklinde, buna ayna görüntüsü denir), bazı sesleri atlayarak okuyabilir(örneğin ‘kalem’ diyecekken ‘kalm’ diye okuyabilir), okurken satır atlayabilir, hece ekleyebilir veya atlayabilir(örneğin hece eklemede kişi ‘defter’ okuyacakken ‘defterler’ diye okuyabilir, hece atlamada ‘defterler’ diye okuyacakken ‘defter’ diyebilir), vurgu ve tonlamalara dikkat etmeden düz bir şekilde okuyabilir. Disleksi’nin nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte özel olarak uygulanacak bireysel eğitim desteğiyle ÖÖG belirtileri azaltılabilir.

Yazı yazma bozukluğu (disgrafi) de ise kişi yaşı, zeka düzeyi ve aldığı akademik eğitim göz önünde bulundurulduğunda yazılı anlatım yapması gereken durumlarda beklenen performansın altında bir işlevsellik gösterir. Kişi yazarken harfler karıştırabilir(örneğin ‘b yi d, k’yı t şeklinde yazabilir), tersten yazabilir(örneğin kitap-patik), bazı sesleri atlayarak yazabilir(kalem-kalm gibi), satır atlayarak yazabilir, yazarken hece ekleyebilir yada atlayabilir(defter-defter veya defterler-defter). Disgrafinin de nedeni tam olarak bilinmemektedir. Özel eğitim desteğiyle bu sorunda önemli ölçüde aşılabilmektedir.

Matematik bozukluğunda(diskalkuli) birey yaşı, zeka düzeyi ve aldığı eğitim düzeyine bakıldığında matematik becerileri beklenenin önemli ölçüde altında gelişmektedir. Kişi sayıları farklı okuyabilir(3-8 veya 9-6 gibi), dört işlem gibi aritmetiksel işlemleri öğrenmede ve bir problemi çözerken işlemleri doğru sırada yapabilmede zorlanabilir. Eldeli işlemlerde eldeyi akılda tutmayı ve işleme katmayı unutabilir. Diskalkulide diğer ÖÖG lerde olduğu gibi nedeni tam olarak bilinemeyen bir bozukluktur ve özel eğitim desteğiyle başa çıkılabilir.

Bir bireyde bahsedilen ÖÖG tiplerinin hepsini eş zamanlı görülmesi gerekmemekle birlikte çoğu zaman bunların bir arada seyrettiği de görülmektedir. Çocuğunda ÖÖG olduğundan şüphe duyan kişilerin bir an önce bir psikoloğa ve/veya psikiyatri uzmanına danışması gerekir. ÖÖG zamanla kendiliğinden geçebilen bir bozukluk değildir. Gerekli zeka testleri ve özel öğrenme güçlüğünün tespitine yönelik uygulamalar yapıldıktan ve gerekli olduğu takdirde bir ruh sağlığı hekiminin de önerdiği medikal destek sağlanıp tanı konulduktan sonra çocuk bir özel eğitim uzmanı tarafından da eğitsel açıdan desteklenmelidir. ÖÖG ye müdahale edilmediği takdirde çocuğun yaşıtlarıyla aradaki akademik açık büyükmekte ve çocukta özgüven sorunları da baş gösterebilmektedir.